اثر کم آبیاری در دوران رشد زایشی بر رشد و عملکرد چهار رقم جدید آفتابگردان

به منظور بررسی اثر کم آبیاری در مرحلة زایشی بر روند رشد و عملکرد آفتابگردان، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعة پژوهشی دانشگاه بوعلی سینا در سال 1386 انجام گرفت. آبیاری در 6 سطح شامل: آبیاری کامل (شاهد)، کم آبیاری با عدم آبیاری در مرحلة غنچه‏دهی، عدم آبیاری در مرحلة گلدهی، عدم آبیاری در مرحلة دانه‏بندی، عدم آبیاری در مراحل غنچه‏دهی و دانه‏بندی و عدم آبیاری در مراحل گلدهی و دانه‏بندی بود. از 4 رقم آفتابگردان شامل آذرگل، آلستار، آلیسون و یوروفلور استفاده شد. روند تجمع مادة خشک در اندام هوایی، شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، سرعت جذب خالص، سرعت رشد نسبی، عملکرد بیولوژیک، عملکرد اقتصادی و شاخص برداشت اندازه گیری و محاسبه شد. نتایج نشان داد بیشترین مقدار شاخص سطح برگ (0/4)، سرعت رشد محصول (1/40 گرم در مترمربع در روز) و تجمع مادة خشک (9/1537 گرم در مترمربع) از رقم یوروفلور با آبیاری کامل به دست آمد. این رقم در سایر سطوح کم آبیاری نیز از بیشترین مقادیر شاخص های مذکور برخوردار بود. کم آبیاری در مرحلة گلدهی کاهش بیشتر شاخص های رشد، بویژه سرعت فتوسنتز خالص و سرعت رشد نسبی و شاخص برداشت را به همراه داشت. رقم یوروفلور و تیمار آبیاری کامل دارای بیشترین عملکرد بیولوژیک (به ترتیب با 7/1012 و 2/1168 گرم در مترمربع) و شاخص برداشت (به ترتیب با 40 و 42 درصد) بودند. بیشترین عملکرد دانه از رقم یوروفلور با آبیاری کامل (8/500 گرم در مترمربع) بدون اختلاف معنی دار با کم آبیاری در مرحلة دانه‏بندی و همچنین در سایر ارقام با آبیاری کامل به دست آمد. کمترین عملکرد دانه از ارقام آذرگل و آلیسون با دوبار عدم آبیاری در مراحل گلدهی و دانه‏بندی همچنین رقم آلیسون با دوبار عدم آبیاری در مراحل غنچه‏دهی و دانه‏بندی حاصل شد. در مجموع دوبار عدم آبیاری و کم آبیاری در مرحلة دانه‏بندی به ترتیب دارای بیشترین و کمترین اثر منفی بر رشد و عملکرد آفتابگردان بود. رقم یوروفلور به عنوان یک رقم موفق با بیشترین رشد و تولید در شرایط مختلف آبیاری معرفی می گردد.